Dział: Kultura szkoły. Rewolucja od kuchni

Abstract: Przyjęta w tytule metafora tygla w rozumieniu kultury szkoły służyć ma wyeksponowaniu różnorodności w identyfikowaniu tej kategorii naukowej i trudności jednoznacznego jej określenia. Ma to bowiem swoje konsekwencje w kształtowaniu kultury szkoły – procesu uznawanego współcześnie przez badaczy takich jak: Terrence Deal, Michael Fullan, Kent Peterson, La Tefy Schoen, Charles Teddie i inni, jako jedynego prowadzącego do uzyskania skutecznej i trwałej poprawy pracy szkoły przekładającej się na wysokie osiągnięcia uczniów. Celem tekstu jest zaprezentowanie stanowisk badaczy analizujących szkołę przez pryzmat teorii organizacji i wyjaśnienie istoty kształtowania kultury szkoły w środowisku szkolnym oraz procesów wspierających. Słowa kluczowe: kultura szkoły, kultura organizacyjna, kształtowanie kultury szkoły, rozwój szkoły

Dział: Kultura szkoły. Rewolucja od kuchni

Abstract: Tekst jest próbą przybliżenia istoty i znaczenia zwyczajowo utrwalonych zasad postrzegania i rozumienia kultury szkoły oraz mechanizmów rządzących jej trwałością – „gramatyki szkoły”. Wyrażenie to jest metaforą trwałości i nawykowości zjawisk i procesów składających się na kulturę szkoły. Podobnie jak gramatyka języka rządząca wypowiedziami nie zawsze jest znana, a jej reguły uświadamiane, tak „gramatyka szkoły” jest przyjmowana nawykowo, a to, co dzieje się w szkole i edukacji, jest postrzegane stereotypowo. Słowa kluczowe: kultura szkoły, „gramatyka szkoły”, reforma edukacji

Dział: Kultura szkoły. Rewolucja od kuchni

Abstract: Autorka podejmuje problem kultur oporu szkoły i analizuje je na przykładach działań o(d)porowych podejmowanych przez nauczycieli, uczniów i ich rodziców, skierowanych wobec niepożądanych i postrzeganych jako szkodliwe poczynań decydentów w kwestii edukacji. Wskazano na znaczenie projektów wernakularnych i postwernakularnych dla kształtu kultury oporu szkoły oraz na ich jednoczący potencjał w aspekcie integrowania nauczycieli, rodziców i uczniów w obliczu zagrożenia kryzysem systemu edukacyjnego, wywołanym wdrażanymi deformami. Słowa kluczowe: kultury oporu, szkoła, projekty wernakularne, projekty postwernakulatne

Dział: Kultura szkoły. Rewolucja od kuchni

Abstract: Problematyka artykułu koncentruje się na interpretacji znaczenia kultury edukacji i kultury szkoły w kontekście wyzwań współczesności. Analiza dotyczy dwóch paradygmatów myślenia: pierwszy eksponuje nastawienie na różnorodność kultur, wielowymiarowość świata społecznego i indywidualnych narracji, a więc spersonalizowanego podejścia do rozwoju i edukacji, a drugi dąży do ograniczenia tej złożoności, limitowania jej zakresu, podporządkowania mierzalnym standardom oraz wyznaczonym celom. To drugie podejście jest szczególnie widoczne w polskiej edukacji i tworzy zhierarchizowaną strukturę zależną od władzy ekspertów. Czy między tymi skrajnymi podejściami jest jakiś inny nurt myślenia? Artykuł zawiera próbę odpowiedzi na to pytanie. Słowa kluczowe: standaryzacja, edukacja, kultura szkoły, emancypacja, różnorodność, rozwój, kapitał społeczny, władza ekspertów, autonomia nauczycieli

Dział: Kultura szkoły. Rewolucja od kuchni

Abstract: W artykule zostały przedstawione wyniki badań jakościowych poświęcone problematyce edukacyjnych konsekwencji obecności technologii mobilnych w szkołach podstawowych. Celem badań jakościowych było prześledzenie dyskursywnych wzorów i głównych kategorii w nauczycielskim rozumieniu równości w nowej materialności klas szkolnych. Uzupełniającą kwestią jest uczniowskie doświadczenie technologii mobilnych i jej roli w zmieniającej się polskiej szkole.

Dział: Kultura szkoły. Rewolucja od kuchni

Abstract: W artykule autorka koncentruje się na kategorii zaufania w perspektywie doświadczeń życia codziennego nauczycieli. Odnosząc się do założeń koncepcji socjologii życia codziennego Piotra Sztompki oraz jego ujęcia kategorii zaufania, przestrzeni moralnej, przestrzeni międzyludzkiej, ukazano znaczenie zaufania w środowisku pracy nauczyciela dla funkcjonowania w zawodzie. Słowa kluczowe: nauczyciel, zaufanie, przestrzeń międzyludzka, przestrzeń moralna, warunki zaufania

Dział: Kultura szkoły. Rewolucja od kuchni

Abstract: W artykule poruszono zagadnienie profesji nauczycielki/nauczyciela przedszkola jako ważnej społecznie, której społeczne znaczenie sprowadza się do stwierdzenia: „przedszkolanka to pani, która lubi dzieci”. Osobę o wysokim poziomie kompetencji i kwalifikacji pozbawia się należnego jej roli zawodowej prestiżu. Autorka przytacza argumenty pokazujące złożoność i  wielowymiarowy charakter profesji nauczycielki/nauczyciela przedszkola od początku istnienia tego zawodu w Polsce w XIX wieku. Zwraca uwagę na odpowiedzialność, jaką przyjmują na siebie nauczycielki/nauczyciele przedszkola za dzieci powierzone ich opiece, wychowaniu i edukacji. W zamyśle autorki istotne są kwalifikacje i kompetencje osób podejmujących pracę z dziećmi od trzeciego do szóstego roku życia, zdobyte podczas kształcenia oraz w toku całożyciowego uczenia się i na powinności, jakie na siebie w sposób odpowiedzialny przyjmują, podejmując pracę w tym zawodzie. Zwraca uwagę na kapitał kulturowy, edukacyjny, intelektualny i społeczny, jakim dysponują i jaki w swoim otoczeniu tworzą nauczycielki i nauczyciele przedszkoli. Słowa kluczowe: nauczyciel/nauczycielka przedszkola, oczekiwania społeczne wobec nauczycieli, zawody zaufania społecznego.

Dział: Kultura szkoły. Rewolucja od kuchni

Abstract: Artykuł jest przedstawieniem najważniejszych tez feministek związanych z ruchem Wages for Housework, które domagały się włączenia do teorii feministycznej kwestii pracy reprodukcyjnej. W tekście przedstawiono, w jaki sposób nieodpłatna praca kobiet w domu wpływa na dalszą reprodukcję siły roboczej, polegającej na dyscyplinowaniu i nadzorowaniu przyszłych pracowników najemnych. Dla dyskusji o edukacji jest to kluczowa kwestia. Artykuł podejmuje także zagadnienie szkoły jako „fabryki społecznej”, w której następuje kolejny etap dyscyplinujący przyszłą siłę roboczą. Słowa kluczowe: praca reprodukcyjna, edukacja, szkolnictwo wyższe, prekariat, feminizm marksistowski

Dział: Kultura szkoły. Rewolucja od kuchni

Abstract: Celem artykułu jest omówienie procesu powstawania oraz działalności miejsca, które było otwarte w czerwcu 2019 roku w Zespole Szkół Specjalnych nr 89 w Warszawie pod nazwą Przestrzeń bez końca (PBK). Projekt powstał w ramach Biennale Warszawa, a jego głównym założeniem było współtworzenie przez dzieci, młodzież i artystów demokratycznego centrum kultury, nauki, sztuki i zabawy. W tekście proces twórczy jest opisywany z perspektywy kuratorki projektu, tym samym metodologia badawcza zasadza się na idei practice-based research. Istotną częścią artykułu są rekomendacje związane z praktyką artystyczno- edukacyjną skierowane do wszystkich aktorów życia społecznego tworzących dziecięcy habitat. Słowa kluczowe: demokracja, edukacja, sztuka, kuratorstwo

Dział: Kultura szkoły. Rewolucja od kuchni

Abstract: Żaden rząd w Polsce po 1989 roku nie poświęcił wystarczającej uwagi kwestii edukacji. W polskiej szkole nawarstwiały się problemy i rosła frustracja nauczycieli spowodowana kolejnymi nieprzemyślanymi reformami. Ostatecznie zawrzało i wykipiało, kiedy zarobki nauczycielskie znacząco odbiegły od średnich zarobków w gospodarce. Doszło do największego strajku nauczycielskiego, w trakcie którego toczono walkę nie tylko o godne płace, ale i o poprawę jakości edukacji. Nauczyciele i nauczycielki zorganizowali największe konsultacje społeczne w ramach Narady Obywatelskiej o Edukacji. Jednocześnie zaczęli zrzeszać się i organizować. I choć w kwietniu czuli, że strajk został przez nich przegrany – edukacja do dziś obecna jest w debacie publicznej, a o jej problemach i wyzwaniach mówią przedstawiciele wszystkich partii politycznych. Słowa kluczowe: strajk nauczycieli, Narada Obywatelska o Edukacji, edukacja, Ja, nauczyciel

Dział: Kalanie własnego gniazda

Abstract: Artykuł przedstawia dynamikę skandali literackich związanych z figurą Nestbeschmutzera na podstawie dwóch przykładów: kontrowersji wokół Malowanego ptaka Jerzego Kosińskiego oraz sporu o pochówek Czesława Miłosza w krypcie kościoła na Skałce. Mechanika tych procesów ujęta zostaje w kategoriach „odwróconej interpelacji”, wypracowanych na gruncie zreinterpreotwanej teorii krytycznej Louisa Altussera. Stawką rozważań pozostaje uchwycenie dyskursywnych procedur upodmiotowienia zbiorowości, ich powiązania ze społecznymi praktykami puryfikacyjnymi oraz wpisaną w nie fikcją czystości. Słowa kluczowe: skandal literacki, Louis Althusser, Judith Butler, Jerzy Kosiński, Czesław Miłosz

Dział: Kalanie własnego gniazda

Abstract: „Złytoptak” to proponowana przez Jana Błońskiego przezwa, z pomocą której można streścić stosunek przedstawicieli prawicowo-nacjonalistycznych odłamów społeczeństwa do ludzi piętnujących postępowanie swoich ziomków wobec Obcych. Autor próbuje scharakteryzować błędy logiczne wykolejające nacjonalistyczne myślenie o winach ciążących na tych, którzy uwierzyli we własną bezgrzeszność, a także niezwykle wysoką szkodliwość społeczną proponowanych przez nacjonalistów terapii mających leczyć samopoczucie społeczne przez  negowanie popełnionych wcześniej zbrodni, przez tak zwaną wymianę elit i niszczenie autorytetów, wreszcie przez walkę z niezależnym instytucjami kultury wspierającymi demokrację, a przede wszystkim z instytucją salonu. Słowa kluczowe: nacjonalizm, zbrodnie, krytyka, autorytety, elita, salon.

Dział: Kalanie własnego gniazda

Abstract: W artykule autor opisuje rolę sekretu w życiu wspólnoty. Posługując się ustaleniami klasyka socjologii Georga Simmla oraz rozważaniami autorów prac psychoanalitycznych, w szczególności Marii Török i Nicolasa Abrahama, zajmuje się strategiami obronnymi wspólnoty stosowanymi wobec tych, którzy ujawniają „czarne sekrety” – niewygodne i zatajane fakty godzące w dobre imię wspólnoty. Opisuje także warunki, jakie muszą zostać spełnione, by owe traumatyzujące treści zostały zneutralizowane. Słowa kluczowe: sekret, transpokoleniowe dziedziczenie urazów, krypta, demaskator-sygnalista

Dział: Kalanie własnego gniazda

Abstract: Niniejszy tekst składa się z dwóch części. W pierwszej autor przypomina artykuł Łukasza Kądzieli O potrzebie badań nad dziejami Targowicy (1989) oraz rozszerza go o publikacje wydane od tego czasu. W drugiej przedstawia własne postulaty badań nad konfederacją targowicką oraz jej mitem. Pomimo odgrywania wielkiej roli w polskim imaginarium narodowym, Targowica nie doczekała się zbyt wielu opracowań historycznych czy kulturoznawczych. Konfederację tę zwykle sprowadza się do uznania jej za rosyjską reakcję na uchwalenie Konstytucji 3 maja. Autor postuluje przeprowadzenie badań nad Targowicą jako wydarzeniem z końca XVIII wieku oraz nad jej mitem w XIX i XX wieku. Doprowadziłoby to do trzech skutków: stworzenia nowej syntezy dziejów końca Rzeczypospolitej Obojga Narodów, napisania historii pojęcia zdrady w polskim imaginarium narodowym w XIX i XX wieku oraz rozróżnienia konfederacji targowickiej od jej mitu, co pozwoliłoby na lepsze zrozumienie obydwu tych fenomenów. Słowa kluczowe: historiografia polska, imaginarium narodowe, konfederacja targowicka, Łukasz Kądziela, Targowica, wyobraźnia narodowa, zdrada

Dział: Kalanie własnego gniazda

Abstract: The article aims at exploring the issue of Nestbeschmutzung (fouling one’s own nest) in the context of the novel Drive your plough over the bones of the dead written by Olga Tokarczuk. The national discussion which arose around Tokarczuk’s novel and later around its film adaptation Spoor directed by Agnieszka Holland can serve as a pretext for asking several important questions: should those who break the alliance with their own species in the name of protecting the interests of non-human nature be called Nestbeschmutzers? Why the questioning of the God-given right to subdue the Earth and have dominion over all creation is still met with fervent backlash? What forms of exclusion are introduced against those undermining the anthropocentric status quo? A reference to the current fight for Białowieża Forrest will also be made in order to demonstrate the universality of the language and arguments in favour of depreciating ecological ideas.

Dział: Kalanie własnego gniazda

Abstract: Artykuł jest próbą teoretycznego rozważenia relacji pomiędzy koncepcją kalania własnego gniazda a nowoczesną podmiotowością uwikłaną w politykę, historię i relacje społeczne. Centralnym punktem rozważań jest performans Mariny Abramović Rhythm 0 oraz analiza aktywności uczestników wydarzenia wobec artystki podczas oraz po performansie. Pytania o pamięć i prawdę zostały postawione jednak nie tylko wobec tego symbolicznego działania artystycznego, ale szerszego problemu funkcjonowania nowoczesnego podmiotu wobec nierzadko przemocowej wspólnoty, definiującej również ramy rozumienia jego/jej własnego doświadczenia. Interpretacja ta poprzedzona jest rozważaniami na temat relacji pomiędzy milczeniem, językiem i wspólnotą w kontekście pojęcia kalania własnego gniazda. Słowa kluczowe: Marina Abramović, performans, nowoczesna podmiotowość,

Dział: Kalanie własnego gniazda

Abstract: Wychodząc od postulowanej przez Raula Hilberga dla opisu aktorów Zagłady triady sprawcy – ofiary – świadkowie (bystanders), proponuję wykorzystać jej aspekt sądowy (sprawcy – oskarżeni; ofiary – oskarżyciele; bystanders – świadkowie) do interpretacji trajektorii wytwarzania się tożsamości zbiorowych powojennych społeczeństw, zwłaszcza tych, które w rozmaity sposób świadkowały zagładzie Żydów. Metaforą i symptomem tych kolektywnych prób zmierzenia się z przeszłością byłyby w tej interpretacji wielkie powojenne procesy sądowe związane z Zagładą. W postępowaniach tych przeciw oskarżonym, zazwyczaj na ich rzecz zeznawali sąsiedzi i rodzina. Skoro więc modelowym polskim świadkiem Zagłady jest ktoś związany bliskimi więzami z pozwanym, często świadek fałszywy, kluczowa dla procesów zbiorowego mierzenia się z trudną przeszłością staje się figura świadka wyrodnego, który świadczy na rzecz prawdy przeciwko swojej wspólnocie. W drugiej części artykułu autorka poszukuje w polskiej kulturze wizualnej wizerunków takich świadków kalających własne gniazdo, a także konfrontuje tę figurę z własnymi doświadczeniami pracy przy projekcie historii mówionej związanym z polską pamięcią Zagłady. Słowa kluczowe: świadek; bystander; Zagłada; proces Eichmanna; procesy norymberskie; procesy sierpniowe; Paweł Łoziński, Agnieszka Arnold, Claude Lanzmann  

Dział: Esej

Abstract: Obrazy polskiego reżysera Patryka Vegi: PitBull (2005), Pitbull. Nowe porządki (2016), Pitbull. Niebezpieczne kobiety (2016) skłaniają do refleksji nad dewulgaryzacją języka filmowych postaci. Okazuje się, że wulgaryzmy formułowane przez bohaterów potrafią zastąpić wiele czasowników. Choć analizowany materiał wpisuje się w nurt kina bandyckiego, to większość użytych wulgaryzmów nie odnosi się do sfery związanej z czynami karalnymi. Słowa obelżywe głównie opisują czynności dotyczące spraw codziennych takich jak: podróż, jedzenie itp. Agresja słowna w filmach polskiego reżysera sprawia, że widz nabiera złych nawyków językowych. Słowa kluczowe: agresja słowna, wulgaryzm, film, Patryk Vega

Dział: Na warsztacie

Abstract: Artykuł dotyczy problemu obecności i percepcji współczesnej sztuki afrykańskiej w Polsce rozpatrywanego na przykładzie kuratorskiego projektu Armia jednostki zrealizowanego przez angolskiego artystę Nástio Mosquito w ramach Malta Festival w Poznaniu w 2019 roku. Artykuł proponuje nie tylko krytyczną analizę spektakli-koncertów Mosquito oraz filmów artystów należących do Geração 80 – pokolenia twórców urodzonych w Angoli w latach 80., podczas wojny domowej. Odwołując się do refleksji autorów takich jak Zygmunt Bauman czy Piotr Piotrowski, autorka koncentruje się na odpowiedzi na pytanie o specyfikę relacji kulturowych między Polską i Angolą i o to, w jakim stopniu polski odbiorca jest w stanie identyfikować się z przesłaniem młodych Angolczyków. Słowa kluczowe: współczesna sztuka angolska, film angolski, Geração 80, polsko- afrykańskie relacje kulturowe, Malta Festival w Poznaniu, sztuka i perspektywa dekolonialna

Dział: Felieton

Dział: Felieton

Dział: Felieton