Ciszej!

Czy mamy już dość „rynsztoku dźwiękowego”?

Obecnie potrzeba ciszy staje się coraz bardziej widoczna poprzez rozmaite inicjatywy realizowane w przestrzeni publicznej, np. „strefy ciszy” w pociągach, czy tzw. „godziny ciszy” w dużych sklepach. Wielu z nas chce w kawiarni odpocząć lub spokojnie zebrać myśli – bez przymusu słuchania głośnej muzyki. Potrzeba ciszy jest jeszcze bardziej nagląca dla osób z nadwrażliwością sensoryczną, czego wyrazem jest np. akcja krakowskich licealistów Głos Ciszy; domagają się oni możliwości używania przez uczniów zatyczek do uszu na egzaminach ośmioklasisty i maturalnych. Gdzie szukać jeszcze innych, twórczych i skutecznych inicjatyw oraz praktyk pozwalających na wytchnienie od zgiełku na co dzień?

Co z wyciszeniem na zewnątrz: w parkach, nad rzeką, w lasach komunalnych, czyli na tzw. świeżym powietrzu, którego – tak samo jak spokoju – w miastach zdecydowanie brakuje? Co zatem robią miasta – w Polsce i na świecie – by ich ludzkim i nieludzkim mieszkańcom żyło się w nich spokojniej? Czego mogą domagać się mieszkańcy i gdzie mogą znaleźć spokój?

Jaki jest prywatny, indywidualny, a nawet intymny i duchowy wymiar ciszy i spokoju?

Poprawa akustycznej konstrukcji świata – pisał kompozytor Raymond Murray Schafer – będzie możliwa „dopiero po odzyskaniu ciszy jako pozytywnego stanu w naszym życiu. Ucisz hałas w umyśle; to jest pierwsze zadanie – wtedy wszystko inne nastąpi z czasem”.

Jakie metody stosujemy by to osiągnąć? Czy nam się to udaje? Kto lub co nas w tym wspiera?

Z inicjatywy Witolda Lutosławskiego, członka Międzynarodowej Rady Muzycznej przy UNESCO, w 1969 przyjęto pierwszą ustawę potępiającą nadużywanie muzyki w miejscach publicznych i prywatnych, co uznano za naruszenie prawa człowieka do spokoju i ciszy. Do problemu tego Lutosławski powracał wielokrotnie uważając, że to właśnie muzyka dobiegająca zewsząd i ciągle nie tylko męczy, ale w istocie tępi wrażliwość na nią samą. Jakiej muzyki lub dźwięków słuchamy by się wyciszyć? Czy raczej wybieramy słuchawki eliminujące hałas?

Czekamy na teksty o potrzebie wy-ciszenia w rozmaitych kontekstach przestrzennych, czasowych, a nawet gatunkowych. Chcemy dowiedzieć się o kulturowych praktykach promujących ciszę i spokój zarówno w sensie zewnętrznego pejzażu dźwiękowego, jak i stanu wewnętrznego.