vol. XXXIX, no. 2, 2023

Związani. Pisanie o zwierzętach jako wyzwanie dla wyobraźni

Andrzej Juchniewicz
Uniwersytet Śląski w Katowicach
ORCID: 0000-0001-7037-9907
Zakres stron: 100–111
Abstrakt:
Związani. Pisanie o zwierzętach jako wyzwanie dla wyobraźni
Autor analizuje poezję Erny Rosenstein, nieczytaną dotąd przez pryzmat posthumanistycznych metodologii. Powinna ona zostać włączona do głównonurtowej narracji o sposobach reprezentacji zwierząt. Rosenstein jako jedna z pierwszych pisała o śmierci zwierzęcia w wyniku eutanazji. Według poetki doświadczenie utraty zwierzęcia nie różni się od utraty bliskiej osoby. Pisząc o zwierzętach, Rosenstein nie naruszała ich autonomii, pozostaje blisko konkretnych istot, dzięki czemu możliwe jest uznanie, że jej strategie pisania o zwierzętach mają na celu nie tyle dostrzeżenie i podpatrywanie rodzących się relacji ludzi i zwierząt, ile zauważenie niebezpieczeństw czyhających na tych, których życie zależy od człowieka w każdym aspekcie.
Słowa kluczowe: Erna Rosenstein, prozopopeja, śmierć zwierzęcia, przemoc wobec zwierząt
Abstract:
Tied. Writing About Animals as a Challenge to the Imagination
The author of this article analyzes Erna Rosenstein’s poetry, which has not yet been read through the prism of post-humanist methodologies. It should be included in the mainstream narrative of the ways animals are represented. Rosenstein was one of the first to write about the death of an animal through euthanasia. According to the poet, the experience of losing an animal is no different from losing a loved one. When writing about animals, Rosenstein did not violate their autonomy; she remains close to the specific beings, which suggests that her strategies for writing about animals are not so much about observing the emerging relationship between humans and animals, but about noting the dangers lurking for those whose lives depend entirely on humans.
Keywords: Erna Rosenstein, prosopopoeia, death of an animal, violence against animals
Lista prac cytowanych:

Baratay, Éric. Zwierzęcy punkt widzenia. Inna wersja historii. Translated by Paulina Tarasewicz, Wydawnictwo w Podwórku, 2014.
Barcz, Anna. Realizm ekologiczny. Od ekokrytyki do zookrytyki w literaturze polskiej. Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, 2016.
Filipowicz, Anna. (Prze)zwierzęcenia. Poetyckie drogi do postantropocentryzmu. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2017.
Harasymowicz, Jerzy. “Pies”. Cuda, PIW, 1956, p. 57.

Jarecka, Dorota. Surrealizmrealizmmarksizm. Sztuka i lewica komunistyczna w Polsce w latach 19441948. Wydawnictwo IBL PAN, 2021.
Jarzyna, Anita. Postkoiné. Studia o nieantropocentrycznych językach (poetyckich). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2019.

Krupiński, Piotr. Co się śni zwierzętom? Eseje z pogranicza zoofilologii i psychoanalizy. Wydawnictwo IBL PAN, 2021.

Moussaieff Masson, Jeffrey. Kiedy odchodzi przyjaciel. Refleksje o śmierci zwierząt domowych. Translated by Anna Czechowska, Grupa Wydawnicza Relacja, 2022.
Rosenstein, Erna. “Pies”. Czas, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1986, p. 71.
—. “Pies łańcuchowy”. Spoza granic mowy, Czytelnik, 1976, p. 53.
—. “Uśpiłam cię”. Wszystkie ścieżki (wiersze wybrane), Wydawnictwo Literackie, 1979, p. 120.
Szymborska, Wisława. “Łańcuchy”. Wiersze wybrane. Wydawnictwo a5, 2020, p. 425.
—. “Monolog psa zaplątanego w dzieje”. Dwukropek, Wydawnictwo a5, 2005, p. 22-24.
Tabaszewska, Justyna. Humanistyka służebna. Negocjowanie pola i budowanie autonomii w dobie kryzysu. Wydawnictwo IBL PAN, 2022.
Tomczok, Marta. Czyja dzisiaj jest Zagłada? Retorykaideologiapopkultura. Wydawnictwo IBL PAN, 2017.

0,00

The author of this article analyzes Erna Rosenstein’s poetry, which has not yet been read through the prism of post-humanist methodologies. It should be included in the mainstream narrative of the ways animals are represented. Rosenstein was one of the first to write about the death of an animal through euthanasia. According to the poet, the experience of losing an animal is no different from losing a loved one. When writing about animals, Rosenstein did not violate their autonomy; she remains close to the specific beings, which suggests that her strategies for writing about animals are not so much about observing the emerging relationship between humans and animals, but about noting the dangers lurking for those whose lives depend entirely on humans. Keywords: Erna Rosenstein, prosopopoeia, death of an animal, violence against animals