vol. XXXIX, no. 2, 2023
Zniewolone. O doświadczeniu zwierząt laboratoryjnych dwa głosy z przeszłości
Tomasz Sobieraj
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
ORCID: 0000-0002-4563-5574
Zakres stron: 178–188
Abstrakt:
Zniewolone. O doświadczeniu zwierząt laboratoryjnych dwa głosy z przeszłości
Artykuł zawiera analizę dwóch polskich głosów o wiwisekcji zwierząt nie-ludzkich, sytuowaną w kontekście refleksji posthumanistycznej oraz animal studies, dotyczącej relacji człowiek – zwierzęta nie-ludzkie w przypadkach wykorzystywania tych drugich w laboratoriach. Głosy pochodzą z końca lat 70. XIX i z początku XX wieku. Ich autorami byli: pozytywistyczny publicysta i pisarz Aleksander Świętochowski i uczony-lekarz Adam Wrzosek. Ich poglądy różniły się między sobą. Świętochowski, etycznie wrażliwy na potrzeby istnień pozaludzkich, wykazywał się empatią w stosunku do zwierząt zniewolonych i poddawanych wiwisekcjom, przełamując ograniczenia szowinizmu gatunkowego, z kolei Wrzosek występował jako obrońca interesów nauki oraz poglądu o ontologicznej i etycznej wyższości człowieka.
Słowa kluczowe: antropocentryzm, przemoc, zniewolenie, empatia, cierpienie, zwierzę
Abstract:
Captive. On the Experience of Laboratory Animals – Two Voices from the Past
This article analyzes two Polish voices on the vivisection of non-human animals, situated in the context of post-humanist reflection and animal studies, concerning the human – non-human animal relationship in cases of the latter’s use in laboratories. The voices come from the late 1870s and early 20th century. Their authors were the positivist publicist and writer Aleksander Świętochowski, and the researcher-doctor Adam Wrzosek. Their views differed. Świętochowski, ethically sensitive to the needs of non-human beings, showed empathy for captive animals that were subjected to vivisection, overcoming the limitations of species chauvinism; Wrzosek acted as a defender of the interests of science and the view of the ontological and ethical superiority of humans.
Keywords: anthropocentrism, violence, captivity, empathy, suffering, animal
0,00zł
