Song Studies en

Rozejrzyjmy się uważnie, a na pewno zobaczymy, że czarownice są wśród nas. Są dziś nie tylko popularnymi bohaterkami współczesnych seriali telewizyjnych i filmów wielkoekranowych, samozwańczymi uzdrowicielkami, położnymi czy terapeutkami, ale także pisarkami czy działaczkami feministycznymi i ekologicznymi. Stało się tak, ponieważ w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat – z początku przy wielkim wsparciu feminizmu drugiej fali i współczesnej historiografii – figura czarownicy uległa odczarowaniu czy też może została zaczarowana na nowo, inaczej. Dziś coraz częściej być czarownicą oznacza być superbohaterką, MIEĆ MOC. Czarownice ze starych, znienawidzonych, budzących wstręt i lęk kobiet przemieniły się w świadome „kobiecej mocy” czarodziejki, liderki ruchów społecznych, nie tylko kobiecych, i duchowe guru – celebrujące sprawczość i duchowość kobiet. Chcielibyśmy prześledzić nie tyko sam mechanizm reinterpretacji i rehabilitacji figury czarownicy, ponieważ istnieją takie analizy tego zjawiska jak na przykład esej Mony Chollet „Czarownice. Niezwyciężona siła kobiet”, a także publikacje historyczne takie jak książka Michaela Ostlinga „Between the Devil and the Host: Imagining Witchcraft in Early Modern Poland”, Briana Levacka „Polowanie na czarownice w Europie wczesnonowożytnej”, czy Małgorzaty Pilaszek „Procesy o czary w Polsce w wiekach XV-XVIII”.

Samo zjawisko nakłania nas do myślenia o różnych formach alternatywnych w naszej kulturze, które są zachętą do niezależnego myślenia, odczuwania, stawiania oporu wobec dominującego symbolicznego imaginarium i obowiązujących dyskursów politycznych. Chcielibyśmy więc postawić pytanie, czy moda na bycie czarownicą ma wymiar polityczny, czy jest formą ucieczki w świat fantazji lub narcyzmu, podejrzewając, że obecnie w naszym kraju jest to być może „trzecia droga” kobiet, nie poddająca się naciskom ani z prawej, ani z lewej strony sceny politycznej.

Interesują nas teksty interpretujące:

• kulturowe wizerunki czarownic i czarowników – zwłaszcza te dzisiejsze, w serialach filmowych, w Internecie, literaturze – także popularnej, na przykład polskiej fantasy;
• społeczne funkcje czarownic – na przykład dzisiejsze praktyki alternatywnego położnictwa i medycyny ludowej, czarownice jako przewodniczki duchowe, liderki wspólnot lokalnych, terapeutki wprowadzające autorskie techniki pracy z klientem;
• seksualność czarownicy dawniej i dziś – od seksualnych fobii po sex-coaching;
• hermafordytyzm jako idea całości; transmutacja=transgenderyzm. Marzenia o nieśmiertelności;
• złożone stosunkami pomiędzy feministkami i czarownicami;
• modę na egzorcyzmy i stosunek do czarostwa w religiach dominujących;
• funkcje czarostwa w dzisiejszych nowych ruchach religijnych, także w Polsce;
• budowanie tożsamości regionalnej na związkach z historycznymi czarownicami i procesami czarownic (muzea, pomniki, publikacje…);
• współczesne nawiązania do regionalnych/narodowych wersji czarostwa;
• szanse, wyzwania i zagrożenia związane z nurtem magicznym w kulturze. Szara i czarna strona czarostwa;
• związki czarownic z naturą – zarówno w wymiarze historycznym (czary a medycyna ludowa), jak i współczesnym (New Age).