Wyznania bezdzietnej lambadziary

Opowieść o głębokim kryzysie egzystencjalnym, w jakim znajduje się tytułowa bohaterka i narratorka spektaklu „Buka” w reżyserii Olgi Turutii-Prasolovej, zaczyna się w toalecie. Buka to trzydziestotrzyletnia, niezamężna i bezdzietna kobieta, wykonująca nielubianą przez siebie, odległą od zainteresowań i źle płatną pracę poniżej posiadanych kwalifikacji – jest animatorką dziecięcych imprez urodzinowych. Zwyczajowo wiek, w którym się znajduje, nazywany jest „chrystusowym” – to moment w życiu, w którym, jak powszechnie się uważa, należy osiągnąć już dojrzałość i mieć pewne dokonania. Najczęściej pojęcie to odnoszone jest do mężczyzn. Wykorzystanie go w opisie postaci kobiecej zwraca uwagę na zależność społecznych oczekiwań od płci. Podsumowanie życia, którego dokonuje Buka, i jego wynik – bilans negatywny – wywołują u niej kryzys, który przeżywa w samotności. Kolejne odsłony jej intymnej opowieści rozgrywają się w prezentowanych umownie miejscach odosobnienia.

Napisany przez Lenę Laguszonkową i Katerynę Penkovą monolog sceniczny zrealizowany w Teatrze Polskim w Bydgoszczy prezentują dwie aktorki – Zhenia Doliak oraz Dagmara Mrowiec-Matuszak. W głębi podestu scenicznego leży wielki, czarny, pokryty brokatem pluszowy miś. Niemal pusta scena oraz humorystyczny tekst kojarzą się ze stand-upem, którego cechy wpływają na stylistykę spektaklu. Pojawiają się też sceny slapstickowej pantomimy, przypominające sekwencje z wczesnych filmów z Charliem Chaplinem. Jedna z aktorek odgrywa na przykład rozmowę telefoniczną z użyciem buta, który wciąż jest na nodze jej partnerki. Metaliczne ściany podestu scenicznego odbijają światło, nadając scenografii specyficzny, nowoczesny charakter. W pewnym momencie widzowie przenoszeni są na imprezę techno, gdzie muzyka i światła tworzą charakterystyczną atmosferę, a postaci tańczą w butach na wysokich obcasach i w krótkich sukienkach. Czy taka forma ekspresji może być zarazem formą ucieczki? Czy sytuacja Buki staje się tak przytłaczająca, że zostaje jej tylko płacz albo śmiech? Taniec można postrzegać jako znak szaleństwa, ale też jako sposób radzenia sobie z trudnościami. Wrażenie to doskonale wpisuje się w atmosferę spektaklu, w którym dowcip, czasem groteskowy, splata się z refleksją na temat życiowych trudności doświadczanych przez bohaterkę. Humor rodem z internetowych memów łączący się z wulgarnym językiem jest znakiem estetyki przesady, kiczu i cringe’u. Przyjemność, którą odczuwałam, oglądając przedstawienie Turutii-Prasolovej, łączyła się z wrażeniem spójności wszystkich jego elementów, tworzących harmonijną całość.

Spektakl opowiada o rozgrywających się przez kilka dni (a może tygodni?) zdarzeniach z życia Buki, które właśnie – choć nigdy nie było szczególnie łatwe – rozpada się na kawałki. Bohaterka jest przekonana (niesłusznie), że straci pracę, której wprawdzie nie ceni, ale uważa za konieczną. Kończy relację z chłopakiem, która – choć dominowała w niej wzajemna niechęć – dawała nadzieję na stabilizację ekonomiczną. Obawia się także, że straci mieszkanie, którego wprawdzie nie znosi, ale gdzieś przecież mieszkać musi. Każde z tych zdarzeń ukazywane jest na tle jej intensywnego życia towarzyskiego. Widzowie prowadzeni są od domu rodzinnego partnera Buki, poprzez spotkanie osób zaangażowanych w piramidę finansową typu MLM (Multi-Level Marketing) i wizyty w teatrze alternatywnym, do nocnego klubu. Najważniejsze momenty spektaklu dzieją się w toaletach w miejscach, które odwiedza jego bohaterka. Właśnie tam, w samotności, konfrontuje się ona z absurdami własnego położenia. Ustronne miejsca obrazowane są metaforycznie, ale to właśnie w nich widzowie mają wgląd w intymne aspekty jej życia: zyskują dostęp do jej nieocenzurowanych myśli i stają się świadkami jej prywatności, w której jest miejsce na nieocenzurowaną szczerość: wulgarność, słabość czy bezsilność.