vol. XXXIX, no. 2, 2023

Ida/Ina żywoty równoległe (Czysty kraj Olgi Tokarczuk)

Iwona Gralewicz-Wolny
Uniwersytet Śląski w Katowicach
ORCID: 0000-0001-5508-9805
Zakres stron: 146–155
Abstrakt:
Ida/Ina żywoty równoległe (Czysty kraj Olgi Tokarczuk)
Artykuł ma formę szkicu interpretacyjnego poświęconego pierwszej z trzech części książki Olgi Tokarczuk pt. Ostatnie historie. W centrum uwagi autorki znajduje się relacja łącząca główną bohaterkę utworu Idę z umierającą na raka suką Iną. Onomastyczna gra imion postaci jest tu pierwszym sygnałem zbliżenia światów: ludzkiego i nieludzkiego, zgodnie dzielących doświadczenia choroby i śmierci. Wyznaczana w oparciu o prawo rozpadu ciała, przestrzeń wspólna gatunków jest jednocześnie projektowana przez pisarkę jako płaszczyzna porozumienia ponad biologicznymi taksonomiami, którego warunkiem sine qua non pozostaje empatia.
Słowa kluczowe: Olga Tokarczuk, Ostatnie historie, śmierć zwierzęcia, empatia
Abstract:
This article takes the form of an interpretative sketch devoted to the first of the three parts comprising Olga Tokarczuk’s book Ostatnie historie [Recent stories]. The author focuses on the relationship between the protagonist of the story, Ida, and her female dog Ina, who is dying of cancer. The onomastic play of the characters’ names is the first signal pointing to the closeness of the human and non-human worlds, both affected by the experience of illness and death. In the book, the common space of species, determined by the law of the disintegration of the body, is simultaneously designed as a plane of understanding that goes beyond biological taxonomies, the sine qua non of which remains empathy.
Keywords: Olga Tokarczuk, Ostatnie historie, death of an animal, empathy
Lista prac cytowanych:

Barcz, Anna. “Próba reprezentowania zwierząt: Ostatnie historie i pisarstwo Tokarczuk”. Realizm ekologiczny: od ekokrytyki do zookrytyki w literaturze polskiej, Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, 2016, pp. 256-271.
Berger, John. “Po cóż patrzeć na zwierzęta?”. O patrzeniu, translated by Sławomir Sikora, Fundacja Aletheia, 1999, pp. 5-39.
Czyżak, Agnieszka. “Smutne historie o umieraniu”. Polonistyka, no. 10, 2005, pp. 46-47.
Jentys, Maria. “Czysty kraj”. Twórczość, no. 6, 2005, pp. 79-81.
Kotyczka, Marzena. “Cierpienie gatunku”. Śmierć zwierzęcia: współczesne zootanatologie, edited by Marzena Kotyczka, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2014, pp. 39-54.
Kultura Francuska. “ERIC BARATAY_UW-1wszadebata cz1”. Daily Motion, 2 July 2015, https://www.dailymotion.com/video/x2w1xum.
Maliszewski, Karol. “Wszystko, co ostatnie”. Odra, 2004, no. 12, pp. 111-112.
Miłosz, Czesław. “Traktat poetycki”. Wiersze, vol. 2. Wydawnictwo Znak, 1993, pp. 29-68.
Nawarecki, Aleksander. “Świat w oczach Ira”. Zwierzęta i ludzie, edited by Jacek Kurek, and Karol Maliszewski, Miejski Dom Kultury „Batory” w Chorzowie, 2011, pp. 123-127.
Nowacki, Dariusz. “Czy wypada jeść mięso?”. Gazeta Wyborcza, 24 listopada 2009.
Ostaszewski, Robert. “Te, co skaczą i fruwają… zabijają?”. FAart, no. 4, 2009, pp. 68-70.
Pascal, Blaise. “Cechy wielkości człowieka”. Myśli, translated by Tadeusz Żeleński (Boy), Wydawnictwo PAX, 1999, pp. 118-138.
Prus, Bolesław. Lalka. Vol. 1, Wydawnictwo Ossolineum, 1998, p. 537.
Rutkowski, Krzysztof. Wokulski w Paryżu. Słowo/obraz terytoria, 2010.
Sontag, Susan. “Choroba jako metafora”. Choroba jako metafora. AIDS i jego metafory, translated by Jarosław Anders, Wydawnictwo Karakter, 2016,

pp. 5-86.
Stasiuk, Andrzej. “Suka”. Kucając, Wydawnictwo Czarne, 2015, pp. 69-76.

Szybowicz, Eliza. “Tokarczuk jak Agatha Christie”. Dwutygodnik, no. 20, 2009, https://www.dwutygodnik.com/artykul/721-tokarczuk-jak-agatha- christie.html.
Tokarczuk, Olga. “Czuły narrator”. Czuły narrator, Wydawnictwo Literackie, 2020, pp. 261-289.
—. “Czysty kraj”. Ostatnie historie, Wydawnictwo Literackie, 2004, pp. 5-118.
—. Lalka i perła, Wydawnictwo Literackie, 2006.
—. “Maski zwierząt”. Moment niedźwiedzia, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2012, pp. 31-53.
—. “Przypadek Duszejko. Postaci literackie”. Czuły narrator, Wydawnictwo Literackie, 2020, pp. 208-238.
—. “Psychologia narratora”. Czuły narrator, Wydawnictwo Literackie, 2020, pp. 147-179.
Węgrzyniak, Anna. “Trzy kobiety w »Ostatnich historiach« Olgi Tokarczuk”. W świecie, który wciąż się rozpada: lektury prozy XX i XXI wieku, Wydawnictwo Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej, 2019, pp. 145-163.

0,00