vol. XL, no. 4, 2024
„Wstęp o każdym czasie”, czyli o zwrocie K.
Magdalena Barbaruk
Uniwersytet Wrocławski
ORCID: 0000-0001-6406-2241
Zakres stron: 22–31
Abstrakt:
„Wstęp o każdym czasie”, czyli o zwrocie K.
Artykuł stanowi refleksję nad aktualnym statusem Franza Kafki i postaci „kafkowskich” w humanistyce. Stawia pytanie, czy wszechobecny Kafka stał się figurą dyskursu zastępującą myślenie teoretyczne, obliczem rozmaicie konstatowanego kryzysu teorii. Autorka wskazuje, że „Kafka” ma cechy wędrującego pojęcia (Mieke Bal). Poddaje pod rozwagę istnienie „zwrotu K.” jako kolejnego zwrotu kulturowego (jak i to, że Kafka może być tylko tematyczną fiksacją typową dla czasów cultural turns, nie tworzy jednak nowej kategorii analizy). Proponuje, by zwrot K. sytuować w obrębie nurtu szerszego: zwrotu metaksy. Wskazuje, że można łączyć go z postautonomiczną fazą kultury. Ramę refleksji nad statusem Kafki jako swoistej instytucji stanowi specyfika kina czasu przełomu medialnego.
Słowa kluczowe: Franz Kafka, kino, przełom medialny, zwrot kulturowy, teoria kultury, zwrot metaksy
Abstract:
“Entry at Any Time,” or the K Turn
This article reflects on the current status of Franz Kafka and “Kafkaesque” characters in the humanities. It poses the question of whether the ubiquitous Kafka has become a figure of discourse replacing theoretical thinking, the face of the variously conceived crisis of theory. The author points out that “Kafka” has the characteristics of a traveling concept (Mieke Bal). She questions the existence of the “K turn” as another cultural turn (as well as the fact that Kafka may be a mere thematic fixation marking the times of cultural turns, but does not create a new category of analysis). She proposes that the K turn be situated within a broader trend: the metaxis turn, pointing out that it can be combined with the post-autonomous phase of culture. The framework for reflecting on Kafka’s status as a distinctive institution is provided by the characteristics of cinema at the time of the media turn.
Keywords: Franz Kafka, cinema, media turn, cultural turn, cultural theory, metaxis turn