Artykuł poświęcony jest próbie zanalizowania w kategoriach filozoficznych integralnych związków łączących teorie spiskowe z procesem konstytuowania się kulturowego i politycznego paradygmatu Nowoczesności, utożsamianej przez autora z szeroko rozumianym projektem emancypacji racjonalnego podmiotu. Autor stawia tezę, że konspiracjonizm stanowił ważny element zespołu idei pozwalającym koncepcjom filozoficznym uzyskać sprawczą moc oddziaływania na rzeczywistość i stale towarzyszył teoretycznym konstruktom odpowiadającym kolejnym etapom procesu emancypacji, wyznaczając ich ukrytą strukturę. Zarysowane tu przekonanie oparte jest na autorskiej koncepcji modelu formowania się narracji spiskowych.

Słowa kluczowe: Teorie spiskowe, podmiot, Oświecenie, emancypacja, rewolucja