vol. XXXVIII, no. 1, 2022
S./N. (Próba autoetnograficznej lektury eseju Jolanty Brach-Czainy)
Anita Jarzyna
Uniwersytet Łódzki
ORCID: 0000-0001-7527-6085
Zakres stron: 26–38
Abstrakt:
S./N. (Próba autoetnograficznej lektury eseju Jolanty Brach-Czainy)
Niniejszy esej, oscylujący wokół opowiadania Jolanty Brach-Czainy zatytułowanego S., stanowi kontekstualną lekturę uwzględniającą refleksje filozofki zawarte w jej rozmaitych tekstach na temat problematycznego dziś pokrewieństwa międzygatunkowego. Nadrzędnym punktem odniesienia dla tego podejścia jest perspektywa etyczna właściwa studiom postantropocentrycznym. Pytania o zawiłości relacji między ludźmi a zwierzętami znajdują się w centrum moich rozważań. Podczas gdy enigmatyczny tekst Brach-Czainy kwestionuje skuteczność komunikacji z tak zwanymi gatunkami towarzyszącymi i ich sprawczość, a nawet podmiotowość, jest on również wyjątkowo trafny w identyfikowaniu zwykle tabuizowanych ambiwalencji doświadczenia opieki, zwłaszcza tych związanych z wywołanym kryzysem poczuciem zwątpienia lub bezsilności oraz przytłoczeniem odpowiedzialnością i abnegacją, które znacznie osłabiają lub przewartościowują intymność. W efekcie S. okazuje się z jednej strony wyjątkowym świadectwem zmagań eseistki z własnym niejednoznacznym stosunkiem do zwierząt, z drugiej zaś prowokuje do refleksji nad możliwymi rekonfiguracjami relacji międzygatunkowych. Takie rozważania wpisane są w ramy autoetnograficznej narracji poświęconej nieuleczalnej chorobie kota autorki.
Słowa kluczowe: pisarstwo Jolanty Brach-Czainy, animal studies, relacje międzygatunkowe, choroba, autoetnografia
Abstract:
S./N. (An Attempt at an Autoethnographic Reading of Jolanta Brach-Czaina's Essay)
This essay, oscillating around Jolanta Brach-Czaina’s short story entitled S., offers a contextual reading that takes into account the philosopher’s reflections from her various texts on inter-species kinship, which are problematic today. The overriding point of reference for this approach is the ethical perspective inherent to post-anthropocentric studies. Questions about the intricacies of human-animal relationships are at the center of my considerations. While Brach-Czaina’s enigmatic text questions the efficacy of communication with the so-called companion species and their agency, or even subjectivity, it is also exceptionally accurate in identifying the usually tabooed ambivalences of the experience of care, especially those related to the crisis-induced sense of doubt or powerlessness, and being overwhelmed with responsibility and abnegation, which substantially weaken or re-evaluate intimacy. As a result, on the one hand, S. proves to be an exceptional testimony of the essayist’s struggle with her own ambiguous attitude towards animals; on the other hand, it provokes reflection on possible reconfigurations of inter-species relationships. Such considerations are inscribed in the framework of the autoethnographic narration dedicated to the terminal illness of the author’s cat.
Keywords: writing of Jolanta Brach-Czaina, animal studies, interspecies relationships, illness, autoethnography
0,00zł
