DOI: http://doi.org/10.61269/RHPU2055
vol. XXXIX, no. 1, 2023
Polska sielska, bohaterska, ofiarna. Narracje narodowe w widowiskach patriotycznych
Piotr Dobrowolski
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
ORCID: 0000-0001-8318-4295
Zakres stron: 228–244
Abstrakt:
Polska sielska, bohaterska, ofiarna. Narracje narodowe w widowiskach patriotycznych
Artykuł omawia wspieraną przez prawicową władzę praktykę dyskursywnego umacniania narodowej ideologii na przykładach trzech widowisk performatywnych, tworzonych w zgodzie z perspektywą proponowaną przez polską prawicę. Orzeł i krzyż, Wolność we krwi i Popiełuszko promują określoną wizję polskości, sugerując, że jej tradycyjne, ważne do dzisiaj cechy to ludyczna sielskość, waleczne bohaterstwo i – inspirowana religijnymi ideałami – ofiarność. Opisane w tekście narodowe narracje zestawione zostają z opisaną przez Marcina Napiórkowskiego kategorią turbopatriotyzmu. Krytyczne spojrzenie na politykę pamięci, realizowaną za pośrednictwem omówionych działań artystycznych, pozwala na zaproponowanie w tekście diagnozy „manipulowania pamięcią” (Marcin Król), które w imię interesów politycznych, podporządkowujących narodowe narracje praktyce retrotopii – poprzez odwołania do tradycji, historii i religii – legitymizuje konserwatywną władzę.
Słowa kluczowe: naród, polityka pamięci, patriotyzm, retrotopia, władza, dyskurs
Abstract:
Idyllic, Heroic, and Sacrificial Poland. National Narratives in Patriotic Shows
Using the examples of three performative shows created in line with the perspective proposed by the Polish right, this article discusses the right-wing condoned practice of discursively reinforcing national ideology. Orzeł i krzyż [The Eagle and the Cross], Wolność we krwi [Freedom in Blood] and Popiełuszko promote a particular vision of Polishness, suggesting that its traditional characteristics, still relevant today, are the ludic idyll, brave heroism and – inspired by religious ideals – self-sacrifice. The national narratives presented in the text are juxtaposed with the category of turbopatriotism described by Marcin Napiórkowski. A critical look at the politics of memory, implemented through the discussed artistic activities, allows the text to propose a diagnosis of “memory manipulation” (Marcin Król), which in the name of political interests that subordinate national narratives to the practice of retrotopia – through references to tradition, history, and religion – legitimizes conservative power.
Keywords: nation, politics of memory, patriotism, retrotopia, power, discourse
4,00zł
