DOI: http://doi.org./10.61269/r24n4baa/RYXF1363
vol. XL, no. 4, 2024
Na granicy. O irlandzkich podziałach społeczno-kulturowych i geopolitycznych
Leszek Drong
Uniwersytet Śląski w Katowicach
ORCID: 0000-0001-8395-013X
Zakres stron: 82–91
Abstrakt:
Na granicy. O irlandzkich podziałach społeczno-kulturowych i geopolitycznych
Artykuł sięga do źródeł geopolitycznego podziału Irlandii na część południową i północną, skupiając się w pierwszej kolejności na kluczowych wydarzeniach drugiej dekady i początku trzeciej dekady XX wieku na Wyspach Brytyjskich. Granica ustanowiona na mocy Government of Ireland Act z 1920 roku zaczęła definiować rzeczywistość geopolityczną całej wyspy w 1922 roku, chociaż jej uznanie przez stronę irlandzką nastąpiło dopiero w wyniku porozumień wielkopiątkowych w 1998 roku. Głównym przedmiotem namysłu jest nie tyle geopolityczny fait accompli w postaci linii granicznej, która oddziela obecnie Unię Europejską od Zjednoczonego Królestwa, ile raczej granica irlandzka jako zjawisko społeczno-kulturowe. Granica ta jest definiowana zarówno poprzez postawy i reakcje na podział ze strony mieszkańców terenów przygranicznych (borderlanders; border communities), jak i przez zainteresowanych jej modus vivendi/operandi turystów i badaczy, takich jak Colm Tóibín, Garrett Carr czy Darach MacDonald.
Słowa kluczowe: granica, Irlandia Północna, konflikt w Irlandii Północnej, pogranicze, geopolityka, narracje graniczne
Abstract:
On the Border. On Irish Socio-Cultural and Geopolitical Divisions
This article looks back at the origins of Ireland’s geopolitical division into southern and northern parts, focusing first on key events of the second decade and early third decade of the 20th century in the British Isles. The border established by the Government of Ireland Act of 1920 began to define the geopolitical reality of the entire island in 1922, although its recognition by the Irish side came only as a result of the Good Friday Agreements in 1998. The main object of reflection is not so much the geopolitical fait accompli in the form of the borderline that now separates the European Union from the United Kingdom, but the Irish border as a socio-cultural phenomenon. This border is defined both through attitudes and reactions to the division on the part of borderlanders (border communities) and by tourists and researchers interested in its modus vivendi/operandi, such as Colm Tóibín, Garrett Carr, and Darach MacDonald.
Keywords: border, Northern Ireland, Northern Ireland conflict, borderland, geopolitics, border narratives
5,00zł
