Artykuł jest próbą ujęcia związku między współczesnym zjawiskiem teorii spiskowych oraz XIX-wiecznym mesjanizmem. Relacja ta nie wyczerpuje się wyłącznie w zdiagnozowaniu powrotu stylu symboliczno-romantycznego w obrębie performansów politycznych. Mesjanizm, pojmowany jako filozoficzno-religijna próba przepracowania postępu, wykorzystuje te same kompensacyjne i emancypujące funkcje, co teorie spiskowe. Oba zjawiska wsparte na metafizycznym schemacie wymownie wskazują na kryzys form reprezentacji oraz niestabilną tożsamość narodową społeczeństwa polskiego.

Słowa kluczowe: mesjanizm, teorie spiskowe, katastrofa smoleńska, post-metafizyka