DOI: http://doi.org/10.61269/KTZH8243
vol. XXXIX, no. 4, 2023
Ciemny queer po polsku. Michaśki, zwrot historyczny i fantazmatyczne ciągi dalsze Lubiewa
Błażej Warkocki
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
ORCID: 0000-0001-6055-0301
Zakres stron: 90–102
Abstrakt:
Ciemny queer po polsku. Michaśki, zwrot historyczny i fantazmatyczne ciągi dalsze Lubiewa
Wprowadzenie teorii queerowych czy szerzej – antropologii seksualności – do polskiej humanistyki nie udałoby się bez udziału literatury. Jednym z najważniejszych tekstów literackich, które uczestniczyły w tym procesie i go legitymizowały, było Lubiewo (2005) Michała Witkowskiego. Autor traktuje tę powieść jako „scenę pierwotną”, zapisującą odprysk traumy, która będzie powracać w kolejnych utworach tego autora – szczególnie Fynf und cwanciś (2015). Istotną, choć nieoczywistą kontynuacją będzie również wydany w prywatnym, pozainstytucjonalnym obiegu tekst – Sto psów za zabicie kraba. Dziennik kubański. Ramą analiz staje się dystynkcja Wschód–Zachód jako „ekrany projekcji”, półperyferyjność Europy Wschodniej i transformacja Polski lat 90. XX wieku. Dzięki takiemu podejściu do twórczości Witkowskiego autor prezentuje wnioski wykraczające poza tekst literacki, a dotyczące polskiej specyfiki queer studies.
Słowa kluczowe: queer studies, Michał Witkowski, Lubiewo, Europa Wschodnia, odmienność
Abstract:
Dark Queer in Polish. Michaśki, the Historical Turn, and the Phantasmagorical Continuities of Lubiewo
The introduction of queer theories or, more broadly, the anthropology of sexuality, to the Polish humanities would not have succeeded if it had not been for literature. One of the most important literary texts that participated in and legitimized this process was Lubiewo (2005) by Michał Witkowski. The author treats this novel as a “primordial scene,” recording the splintering of a trauma that would recur in subsequent works by this author – especially Fynf und cwanciś (2015). An important, though not obvious, follow-up will also be a text published in private, non-institutional circulation – Sto psów za zabicie kraba. Dziennik kubański [One Hundred Dogs for Killing a Crab. A Cuban Diary]. The East-West distinction as “screens of projection,” the semi-peripherality of Eastern Europe and the transformation of Poland in the 1990s become the framework of analysis. With this approach to Witkowski’s work, the author presents conclusions that go beyond the literary text and relate to the Polish specificity of queer studies.
Keywords: queer studies, Michał Witkowski, Lubiewo, Eastern Europe, otherness
4,00zł
