Młodość, czyli odmienne stany Akademii

„Czas Kultury” ukazuje się od 1985 roku, co oznacza, że w roku 2025 wchodzi w wiek średni – stuknie nam czterdziestka. Zarazem „Czas Kultury” w DNA wpisaną ma młodość. Chcielibyśmy, aby trzeci numer kwartalnika w roku jubileuszu wypełniły teksty pisane przez młodych naukowców i młode naukowczynie, którzy_re niejednokrotnie stają na rozdrożu własnych badawczych zainteresowań i dalszych zawodowych ścieżek. W kolejnych dekadach to Wy będziecie trzonem naszej redakcji.

Wstępne przemyślenia dotyczące figur młodych badaczek i badaczy prowadzą nas do kontaminacji dwóch kwestii. Pierwsza to analizy prowadzone przez młode osoby. Ciekawi nas, jakie pytania stawiacie w swoich badaniach, jakich metod i metodologii używacie, co i dlaczego jest dla Was istotnym problemem, którego rozwiązaniu potraficie poświęcić kolejne lata pracy. Drugi obszar to Wasze pozycje, miejsca, perspektywy, ale też przynależności do zespołów i instytucji, w ramach których prowadzicie badania. Oba problemy ustawić można osobno, równolegle lub przeplatać. Nie chcemy domykać tego akapitu puentą, którą można podkreślić, zdekonstruować lub się od niej odbić. Interesują nas Wasze badawcze ścieżki i wybory. Wasza (nie)zależność od puent starszych kolegów i koleżanek, od jeszcze starszych metodologii i sposobów organizacji pracy oraz od instytucji.

Tu jednak nie kończy się nasz apel z zawołaniem o teksty. Podzielimy się z Wami jeszcze kilkoma skojarzeniami wynikającymi z naszej redakcyjnej współpracy z młodszymi niż nasz kwartalnik autorami i autorkami badań.

Definicja naukowej młodości, którą dziś znajdujemy w zapisach ministerialnych, brzmi następująco: „Młodym naukowcem jest osoba prowadząca działalność naukową, która jest doktorantem lub nauczycielem akademickim – i nie posiada stopnia doktora albo posiada stopień doktora, od uzyskania którego nie upłynęło 7 lat, i jest zatrudniona w podmiocie, o którym mowa w art. 7 ust. 1 ww. ustawy, tj. uczelni, federacji podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki, Polskiej Akademii Nauk, instytucie naukowym PAN, instytucie badawczym, międzynarodowym instytucie naukowym lub innym podmiocie prowadzącym głównie działalność naukową w sposób samodzielny i ciągły”. Ta definicja i rzeczywistość nie zawsze idą w parze. Tę rozbieżność dostrzegamy od kilku lat, coraz częściej publikując na łamach kwartalnika teksty badawcze autorek i autorów nieafiliowanych – młodych naukowców niezatrudnionych na akademii, uniwersyteckich prekariuszy, artystek i artystów oraz osób pracujących w kulturze. Naukowy charakter ich prac nie podlega dyskusji. Tym samym obserwujemy i wspieramy działania różnych obiegów wiedzy.

Kształt akademii oraz warunki i możliwości pracy na uniwersytetach zawsze prowadziły do różnych selekcji. Dziś pole badawczych dyskusji i prac znacznie się poszerza oraz wychodzi poza terytorium akademii. Sieci i przepływy współcześnie tworzonych nauk obejmują wiele instytucji i grup nieakademickich, które (współ)tworzycie. Badacz_ka może być nieafiliowany_a, nieetatowy_a, zewnętrzny_a. Z pozycji centralnej można go_ją również określić jako „inną osobę niebędącą pracownikiem”. To tylko kilka etykiet urzędowych. A jak Wy sami opisalibyście swoje – odmienne i wspólne – sytuacje i doświadczenia naukowe? Jak pracujecie i do czego prowadzi młoda naukowa aktywność w akademii i poza akademickimi centrami? Chcemy się temu przyjrzeć i sprawdzić, jak powstają i jak mogą ze sobą dyskutować różne obiegi wiedzy. Chcemy wychwycić różnice, przecięcia i podobieństwa waszych badań i doświadczeń.

Publikujemy ten call for papers z nadzieją, że nasz wspólny numer nie stanie się katalogiem resentymentów, lecz przyczyni się do dyskusji o miejscu młodych naukowczyń i naukowców w różnych obiegach wiedzy. Liczymy na to, że Wasze propozycje pozwolą wyjść z utartych sposobów myślenia i dyskutowania o sytuacji Waszej i przyszłości akademii/centrów wiedzy. Kryterium wieku nie traktujemy – wbrew ministerialnej definicji – arbitralnie; chętnie przyjmiemy także krytyczną refleksję nad sytuacją młodych naukowców i polskiego szkolnictwa wyższego formułowaną przez badaczy samodzielnych.

Pośród zagadnień proponujemy:
– akademickie i postakademickie autoetnografie,
– tematy, praktyki i narzędzia badawcze młodych naukowców (w tym studentów),
– nieakademickie instytucje badawcze i naukowe oraz ich działalność,
– (nie)akademickie obiegi wiedzy młodych badaczek i badaczy,
– sposoby (samo)organizacji: kolektywy, sieci badawcze etc.,
– alternatywne (także spekulatywne) modele akademii i uprawiania działalności naukowej.

Jeśli powyższa refleksja jest odległa od Waszej realności, tym bardziej jesteśmy ciekawi Waszych badań i metarefleksji. Nie wiemy, jaki będzie ostateczny kształt tego numeru ani jak wypełnicie struktury i przestrzeń kwartalnika. Projektujemy go, ale wszystko zależy od Waszych pomysłów, doświadczeń i celów. Z ciekawością przeczytamy świadectwa, które pokażą nam, co „tu i teraz” jest istotne dla młodych osób działających w polach badawczych.