Przebudzenie Yettinki

Yettinka nie może zasnąć. Prosi więc tatę – dorosłego Yetti z czarnym wąsem – by opowiedział jej o mamie. Choć rodzic jest zmęczony i najchętniej wróciłby do łóżka, spełnia prośbę: przypomina córce, co mówiła mama, jak pieszczotliwie nazywała swoich bliskich i jaką piosenką przyzywała słońce każdego poranka.

Tak rozpoczyna się spektakl „Człowiek jaki jest, każdy widzi”, zrealizowany w koprodukcji Nowego Teatru w Warszawie i Teatru im. Żeromskiego w Kielcach. Dla Katarzyny Minkowskiej, to pierwsze spotkanie z teatrem dla dzieci – lecz reżyserka kontynuuje tematy znane z jej poprzednich spektakli, przyglądając się bliskim relacjom rodzinnym i inicjowanym przez młodsze pokolenia zmianom, które wzbogacają świat.

Akcja rozgrywa się wysoko w górach, na szczytach Himalajów. Na scenie dominuje biel tworząca zimowy krajobraz. Widzimy igloo, a w tle górskie szczyty z białego materiału, na których w czasie spektaklu odsłania się niebezpieczna skała. W srebrnych elementach scenografii autorstwa Marty Kodeniec i Mileny Trzcińskiej odbija się światło, migoczące niczym promienie słońca w lodzie. I chociaż przestrzeń na pierwszy rzut oka nie wygląda zbyt przytulnie, okazuje się przyjaznym domem, dającym schronienie dla wielu postaci.

Miejsce, w którym żyją Yetti, jest trudno dostępne dla ludzi, a więc bezpieczne dla zwierząt. Dlatego właśnie tu, we wspomnianym igloo, znajduje się hotel dla zwierząt szukających schronienia. Jego dyrektorem jest Yetti (Piotr Polak), a wicedyrektorką – Yettinka (zamiennie Ewelina Pankowska i Klaudyna Janas), która z entuzjazmem wita nowych gości i pomaga im w adaptacji do nowych warunków życia. W hotelu mieszkają między innymi: kawia domowa, która woli tę nową nazwę od bardziej znanej „świnki morskiej” (Jan Sobolewski), kot (Igor Shugaleev), pies (Bartosz Bielenia) oraz nowo przybyła wążusia (Krystyna Lama Szydłowska). W obsadzie znalazły się znakomite aktorki i znakomici aktorzy, dla których granie dla dzieci, kreowanie abstrakcyjnych postaci albo zwierząt jest świetną okazją do eksperymentowania z nowymi środkami wyrazu. Jan Sobolewski w puchatym kostiumie kawii tworzy złowieszczą i nieoczywistą postać gryzonia opanowanego żądzą zemsty. Bartosz Bielenia jako pies, którego uszy raz po raz stają na baczność, sygnalizując czujność, nawiązuje bliski kontakt z dziecięcą publicznością. Zagadując młodych widzów i widzki, pyta ich o opinię, co powinien robić dalej. Jego postać przechodzi wewnętrzna przemianę – na początku wydaje się niezdecydowany i czeka na polecenia od innych, z czasem jednak uczy się, jak dokonywać własnych wyborów.

Szczególnie interesująca, wymagająca sporej inwencji oraz inspirująca jest rola wążusi, granej przez tancerkę, performerkę i choreografkę. Krystyna Lama Szydłowska tworzy swoją postać głównie za pomocą ruchu: wije się w tak charakterystyczny sposób, że jej ciało wydaje się wiotkie. Trzymając ręce przy ciele, ogranicza gestykulację i częściej syczy niż używa słów. Taka kreacja wyróżnia wążusię spośród pozostałych zwierząt, które częściej operują rozbudowanymi wypowiedziami. Wążusia, która jest nową mieszkanką hotelu, znacznie różni się od jego dotychczasowych lokatorek i lokatorów, przez co budzi ich nieufność. W końcu węże bywają groźne, a ich intencje są trudne do przewidzenia. Mimo ostrzeżeń innych zwierząt Yettinka okazuje jej jednak zaufanie i oferuje przyjaźń – choć czasem sama odczuwa strach przed nową koleżanką.

Każdy nowy mieszkaniec hotelu musi podpisać regulamin, który zobowiązuje go do dzielenia zasobów i powstrzymywania się od zjadania innych. Jest w nim również tajemniczy punkt 5., który nie zostaje przedstawiony podczas oficjalnego przyjęcia gości, a wyjawiony zostaje przez Yettiego nowo przybyłym dopiero później i w absolutnej tajemnicy. Yettinka sądzi, że punkt ten to zapomniana reguła, której brzemienia nikt nie pamięta. Inne zwierzęta znają jego brzmienie: to zakaz wpuszczania ludzi, który uważany jest przez nie za jedną z najważniejszych zasad w enklawie. Człowiek jest bowiem zły, co potwierdzają ich doświadczenia – porzuconego przez właściciela psa czy kawii, na której testowano kosmetyki.

Ojciec Yettinki nie chce, by córka dowiedziała się o tym zapisie. Uważa, że jest jeszcze zbyt mała, by mierzyć się z okrucieństwem świata. Przez nieświadomość chciałby podtrzymać jej wiarę w dobroć innych stworzeń. Chociaż zdaje sobie sprawę, że za śmierć jej matki odpowiada człowiek, uporczywie unika tego tematu w rozmowach z córką.

Hotelowe status quo burzy intryga kawii, która pragnie zemsty na człowieku. Jednym z jej elementów jest poinformowanie Yettinki o istnieniu tajemniczego punktu regulaminu, jednak pomija przy tym jego pełną treść. Namawia ją do podążenia za ojcem, kiedy ten wyrusza na ratunek zagubionemu w górach, zmarzniętemu człowiekowi, wcześniej kategorycznie zabraniając córce wychodzenia z domu. Yettinka podejmuje jednak ryzyko pełnej niebezpieczeństw podróży, w której towarzyszy jej wążusia. W drodze dołącza do nich kawia, a potem także pies. Trudne warunki pogodowe, wkrótce przechodzące w burzę śnieżną stworzoną na scenie z użyciem dmuchaw rozsypujących wokół delikatne płatki sztucznego śniegu, szybko komplikują ich plany.