O najgorszym zespole i najbardziej lojalnych fanach świata

Jaki jest cel pisania o zespole, którego niemal cały dorobek uważa się za asłuchalny (to także opinia podpisującego się pod niniejszym tekstem) i który niemal od zawsze funkcjonuje jako mem? Czemu poświęcać czas na zgłębienie twórczości i kulturowego znaczenia grupy, której fani w większości wywodzą się z warstwy społecznej określanej jako „white trash”, malują twarze i piją litrami różne wariacje faygo – napoju gazowanego imitującego colę, fantę, sprite’a i tym podobnie? Mówimy o zespole, który w 2003 roku nieistniejący już magazyn muzyczny „Blender” wybrał najgorszym w dziejach. Zespole tak nielubianym i wyszydzanym, że w pewnym momencie zrezygnował z występów na festiwalach i zorganizował własny – Gathering of the Juggalos – który od 2000 roku daje schronienie wyrzutkom społecznym, funkcjonując jako bachtinowski karnawał: wrestling, wybryki kaskaderskie, masowe odurzanie się i nagość są tu normą, a klauni makijaż nie służy jako przykrywka dla tożsamości uczestników, lecz sposób wyrażenia własnej unikatowości.

Czemu Insane Clown Posse, bo o nich mowa, zasługują na coś więcej niż istnienie na obrzeżach popkultury i funkcjonowanie w roli ciekawostek?

Owszem, trudno przesłuchać trzy utwory ICP z rzędu bez bólu głowy. Ale zespół cechuje autentyczność, wierność wytyczonej na samym początku kariery ścieżce i bliska relacja z fanami (wspomnianymi Juggalos), o jakiej pomarzyć mogliby Swifties, Beliebers czy BTS ARMY. ICP przeszli drogę z tanich, białych imitacji N.W.A. i innych grup gangsta/horror rapu do szanowanych (powiedzmy) artystów, z którymi bez wstydu współpracowali: Alice Cooper, Slash, Ice T, Ol’ Dirty Bastard, Tech N9ne, Danny Brown czy zaangażowany społecznie westcoastowy raper Paris. Insane Clown Posse, a właściwie tworzący go Violent J i Shaggy 2 Dope, dorastają także jako ludzie – czego przykładem może być klip, w którym ten drugi kontestuje prawo fandomu do definiowania tego, kim mieliby być członkowie zespołu. Violent J natomiast przeprosił za to, że w swoich tekstach używał zwrotu obraźliwego dla homoseksualistów – jak sam przyznał, przyczyna leży w tym, że „był głupi” i „chciał brzmieć jak twardziel”. Ale przyczyny przemocowych (choćby i symbolicznie) zachowań mogą być głębsze. W swojej autobiografii „Behind the Paint” Violent J opisał historię molestowania seksualnego i przemocy ze strony ojczyma, których ofiarą padał on i jego rodzeństwo. Rapując o mordowaniu pedofili, J miał przed oczami właśnie jego.

Teraz obydwaj muzycy są bardziej stonowani, mniej brutalni w swoim rapie. Ale warto podkreślić, że o ile nastąpiła przemiana w ich ekspresji, przesłanie zespołu pozostaje niezmienne.

Akronim ICP na początku oznaczał Inner-City Posse, a członkowie zespołu próbowali brzmieć jak gangsterzy z Zachodniego Wybrzeża, opowiadając o trudach życia w ich rodzinnym Detroit. Przemianowali się na Insane Clown Posse pod wpływem snu, który co jakiś czas nawiedzał Violent J’a. W nim klaun zabierał J’a na Mroczny Karnawał (Dark Carnival), gdzie pośród przerażających i zachwycających rozrywek pokazał mu talię kart, w której znajdowało się sześć różnych jokerów. Na każdej z kart znajdowała się twarz innego klauna i każda miała reprezentować jakąś perwersyjną cechę ludzką. Zainspirowane tą wizją albumy miały je wyolbrzymiać, funkcjonując na zasadzie gabinetu luster w parku rozrywki. Poczucie misji i przesłanie sprawiły, że grupie często przypisywano chrześcijański charakter, co sami członkowie zdawali się kultywować. Przykładowo: w jednym teledysku prezentują siebie jako męczenników niosących krzyże. Obydwaj zresztą mówią, że wierzą w Boga, ale nie wiążą się z żadną religią. Shaggy 2 Dope przyznał, że nigdy w życiu nie był w kościele, Violent J natomiast powtarza, że celem grupy jest doprowadzenie do „zbawienia fanów”, rozumianego jako uczynienia z nich lepszych ludzi.

Muzycy ostatecznie odkryli swoje przesłanie wraz z płytą „The Wraith: Shangri-La”, uważaną za jedną z najgorszych w dyskografii grupy (co jest nie lada osiągnięciem, zważywszy na silną wewnętrzną konkurencję). Na poprzedzających ją „The Carnival of Carnage”, „The Ringmaster”, „The Riddle Box”, „The Great Milenko” i „The Amazing Jeckel Brothers”, pozostawało ono jeszcze tajemnicą, choć z perspektywy czasu trudno określić teksty zespołu z tamtych płyt jedynie jako bezmyślną afirmację przemocy. Oczywiście nie mam zamiaru bronić artystycznych walorów takich utworów jak „My Axe”, „Riddle Box” czy „Piggy Pie”, ale sam cel tej symbolicznej przemocy – wymierzonej w osoby znęcające się nad słabszymi – jest znajomy i po trosze zrozumiały. W pochodzącym z „The Wraith” utworze „Thy Unveiling” dwóch klaunów ujawnia, że agresywne i napakowane wulgaryzmami teksty miały na celu dotarcie do największej liczby wyrzutków, by mogli oni w końcu odnaleźć Boga.