Wygodna pozycja

W świecie muzyki popularnej Thom Yorke i Jonny Greenwood już dwie dekady temu osiągnęli taki status, że mogliby już nic nie robić – spokojnie zajmować wygodną pozycję, oddając się raz po raz pracy nad kolejnymi soundtrackami filmowymi, a żyjąc z niemałych tantiem zgarnianych za ponad trzydziestoletni, historyczny dorobek ich macierzystej grupy, Radiohead. Zamiast tego wspomniana dwójka założyła zespół The Smile, który współtworzy z perkusistą Sons of Kemet, Tomem Skinnerem. Drugi album formacji dowodzi, że Yorke i Greenwood chcą rozwijać się twórczo, choć zarazem pokazuje, że robią to, wciąż eksplorując dobrze znane sobie terytoria.

W zestawieniu z poprzednią płytą tria, „A Light For Attracting Attention” (2022), „Wall of Eyes” jest bardziej stonowana – zamiast pędzących, pulsujących, może wręcz przytłaczających utworów pokroju „You Will Never Work in Television Again” czy „We Don’t Know What Tomorrow Brings” otrzymujemy bardziej lounge’owe, nieinwazyjne kompozycje. Wprawdzie również oparte są one na wyraźnym rytmie perkusji, ale stawiają akcenty w innych miejscach, zmierzając krautrockową ścieżką. Nad całością unosi się posmak awangardy, ale tej spod znaku jazzrocko-postrockowej, wykorzystującej nieoczywiste, niekiedy wręcz matematyczne metra i tempa. Inkrustacja całości przy pomocy smyczków i produkcji Sama Pettsa-Daviesa (który może nie jest tak doświadczonym producentem muzycznym jak Nigel Godrich, od wielu lat stale współpracujący z Radiohead czy Yorke’iem, ale wspomagał Godricha podczas prac przy soundtracku do „Suspirii” Yorke’a oraz „A Moon Shaped Pool” Radiohead) daje w efekcie album symptomatyczny. Może nie oszałamiający czy rewelatorski i na pewno nie rewolucyjny, zmieniający percepcje grupy, ale za to z całą pewnością stanowiący charakterystyczny obraz ścieżki Greenwooda i Yorke’a.

Najlepszą ilustracją aktualnego muzycznego wektoru The Smile jest prawdopodobnie obecny na „Wall of Eyes” „Bending Hectic” – kolejny w twórczości Yorke’a utwór poruszający tematykę wypadku samochodowego. Przez osiem minut i trzy sekundy (to najdłuższa kompozycja na płycie) obcujemy z wyrazistą i zapamiętywalną narracją. Porównałbym ją do miniatury filmowej – niemal przez połowę czasu trwania „Bending Hectic” zespół buduje klimat, starając się przedstawić odbiorcom przestrzeń muzyczną za pomocą dźwięków niespiesznego strojenia i wyczuwalnego pogłosu na ścieżkach poszczególnych instrumentów, aby ostatecznie zburzyć komfortowy nastrój swoistego zawieszenia poprzez wyraźną zmianę używanych środków: nastrojowe wykorzystanie smyczków na wysokości piątej minuty stanowi niewątpliwie mrugnięcie okiem do zabiegu zastosowanego wcześniej w „Climbing up the Walls” Radiohead. Przede wszystkim jednak prowadzi słuchacza prosto w zgrzytliwą ścianę gitar, która brzmi jak huk giętej blachy, samochód spadający z klifu, wielokrotne dachowanie prosto w przepaść. Całość jest na tyle symfoniczna, że nie zdziwiło mnie, gdy na początku tego miesiąca podczas BBC Radio 6 Music Festival Yorke, Greenwood i Skinner postanowili wystąpić z udziałem London Contemporary Orchestra, a wspomniane „Bending Hectic” stanowiło monstrualne i porażające zamknięcie głównej części koncertu (bisy zespół zaprezentował już jako trio).

Mimo powrotu dobrze znanych tematów, na „Wall of Eyes” nie mamy do czynienia z odkopywaniem starych, niepublikowanych utworów Radiohead – co przecież zdarzało się na „A Light For Attracting Attention” (w tym miejscu wyraźnie zaznaczę, że cieszę się, iż „Open the Floodgates”, a w szczególności „Skrting on the Surface” ujrzały wówczas w końcu światło dzienne) – zespół już podczas trasy promującej album prezentował każdego wieczoru przynajmniej jeden utwór napisany podczas przygotowań koncertowych, dowodząc tym samym, że materiał na „Wall of Eyes” powstawał błyskawicznie. Co ciekawe, nie wszystkie grane kompozycje znalazły się na albumie: „Colours Fly”, „Bodies Laughing” oraz „Just Eyes and Mouth” musiały ustąpić „I Quit” czy kompozycji tytułowej.