Tekst poświęcony jest historii oraz warunkom transformacji semantycznej, jaką przeszło słowo „uchodźca” w polskim dyskursie publicznym około 2015 roku. Zinstrumentalizowane na potrzeby walki politycznej, określenie to przestało denotować ofiarę konfliktów zbrojnych i prześladowań, która – na płaszczyźnie etycznej – wzbudzać powinna odruch solidarnej empatii, stało się natomiast źródłem niepokoju i zagrożenia. W artykule, zgodnie z tradycją brytyjskich cultural studies, walkę o znaczenie znaku traktuje się jako podstawowe pole konfliktów kulturowych, sprawowania hegemonii oraz taktyk subwersywnych i emancypacyjnych. Krytycznie omówiony zostaje zainicjowany przez Janę Shostak projekt korekty słownikowej i zastąpienia słowa „uchodźca” określeniem „nowak”, a także próby „odbicia” słowa i przywrócenia mu pierwotnych ram odniesienia poprzez wypowiedzi o charakterze performatywnym (J. Butler). Wskazanie ambiwalencji obecnych w obrębie dyskursu antyuchodźczego ujawnić ma z kolei źródło szansy na polityczną przemianę.

Słowa kluczowe: uchodźcy, językowy obraz świata, dyskurs, hegemonia, opór