vol. XLI, no. 2, 2025
Ultraawangarda, underground, alternatywa, trzeci obieg. Rozważania na marginesie wystawy Ultraawangarda. Koło Klipsa i poznański underground lat 80. XX wieku w Muzeum Narodowym w Poznaniu
Krzysztof Gajda
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
ORCID: 0000-0002-4456-9229
Zakres stron: 54–64
Abstrakt:
Ultraawangarda, underground, alternatywa, trzeci obieg. Rozważania na marginesie wystawy Ultraawangarda. Koło Klipsa i poznański underground lat 80. XX wieku w Muzeum Narodowym w Poznaniu
Tekst powstał na podstawie refleksji przy pracy nad wystawą Ultraawangarda. Koło Klipsa i poznański underground lat 80. XX wieku, która miała miejsce w Muzeum Narodowym w Poznaniu wiosną i latem 2024 roku. Omawiając tytułowe terminy, autor przytacza przykłady pokazujące zróżnicowanie poznańskiej sceny alternatywnej oraz niejednorodność światopoglądową ruchu. Konieczność korzystania z oficjalnej infrastruktury kulturalnej (kluby studenckie, domy kultury) negowała całkowitą niezależność sceny alternatywnej od państwa. Indywidualne postawy poszczególnych artystów i zespołów bądź to zbliżały, bądź oddalały alternatywę od wyodrębnionych już wcześniej obiegów kultury. Końcowy postulat sprowadza się do modyfikacji postrzegania utrwalonych już terminów nie jako statycznych, sztywnych form, w stronę obiegów (układów) przynajmniej częściowo otwartych, miejscowo lub czasowo porozszczelnianych, wzajemnie się zasilających i niejednorodnych.
Słowa kluczowe: alternatywna, scena alternatywna, muzyka alternatywna, punk, punk rock, trzeci obieg, underground
Abstract:
Ultra-Avant-Garde, Underground, Alternative, and the Third circulation. Reflections on the Occasion of the Exhibition Ultra-Avant-Garde. Koło Klipsa and the Poznań Underground of the 1980s at the National Museum in Poznań
The text is based on reflections while working on the exhibition Ultra-Avant-Garde. Koło Klipsa and the Poznań Underground of the 1980s, held at the National Museum in Poznań in spring and summer 2024. Discussing the titular concepts, the author provides examples that highlight the diversity and ideological complexity within the Poznań alternative scene. While the alternative scene sought independence, its reliance on official cultural infrastructure – such as student clubs and community centers – complicated this autonomy. Individual artists and bands either aligned with or distanced themselves from established cultural circles, showcasing a spectrum of attitudes. In the final postulate, the author calls for a reevaluation of traditional concepts and rigid classifications, advocating for a perspective that recognizes circuits and systems that are at least partially open, locally or temporarily permeable, mutually reinforcing, and heterogeneous.
Keywords: alternative, alternative scene, alternative music, punk, punk rock, third circulation, underground
5,00zł
