vol. XLI, no. 2, 2025
Przeczarowując transformację. Twórczość Alicji Żebrowskiej z lat 1982–1997 i historia sztuki
Jakub Banasiak
Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie
ORCID: 0000-0002-0954-1079
Zakres stron: 100–123
Abstrakt:
Przeczarowując transformację. Twórczość Alicji Żebrowskiej z lat 1982–1997 i historia sztuki
Artykuł przybliża ezoteryczne wątki w twórczości Alicji Żebrowskiej, akcentując motyw mistycznej całości. Żebrowska została zapamiętana jako klasyczka tak zwanej sztuki krytycznej. Artykuł stawia tezę, że jest to interpretacja wykreowana w oderwaniu od intencji artystki oraz symboliki jej prac. Wychodząc od koncepcji „przeczarowania świata” Silvii Federici, tekst analizuje proces przepisywania twórczości Żebrowskiej jako element ekstrakcji wspólnotowych wizji i wyobrażeń, typowej dla kapitalistycznej modernizacji. Analiza obejmuje najważniejsze prace Żebrowskiej z lat 80. i 90. Punktem odniesienia są ponadto kanoniczne teksty historii sztuki lat 90.
Słowa kluczowe: Alicja Żebrowska, ezoteryka, New Age, transformacja, sztuka krytyczna
Abstract:
Re-enchanting the Transformation. The Work of Alicja Żebrowska from 1982–1997 and Art History
This article explores the esoteric themes in Alicja Żebrowska’s work, emphasizing the motif of mystical wholeness. Żebrowska is remembered as a classic of so-called critical art. The article argues that this interpretation has been created in isolation from the artist’s intentions and the symbolism of her works. Starting from Silvia Federici’s concept of “re-enchanting the world,” the text analyzes the process of rewriting Żebrowska’s books as an element of the extraction of communal visions and imaginations, typical of capitalist modernization. The analysis covers Żebrowska’s most important works from the 1980s and 1990s. The canonical art history texts of the 1990s are also used as a point of reference.
Keywords: Alicja Żebrowska, esotericism, New Age, transformation, critical art