„Tak przeczytane libretto Tokarczuk zastępowałoby kolistą opowieść mitu liniową narracją o zeświecczeniu. Panujący nad światem Bóg schodzi w niej do grobowców pamięci, a przed ostatecznym zapomnieniem ocalić może go jedynie postsekularna interwencja człowieka, podejmującego pozostawianą przezeń mesjańską pracę dziejów”...
„Nieradość” jest zbiorem historii labiryntowych, co przejawia się w podwójnej dialogiczności: po pierwsze – we wzajemnym odnoszeniu się i nawiązywaniu historii do siebie; po drugie – w otwarciu na dialog ze światem wobec nich zewnętrznym...
Tekst z najnowszego numeru „CzK” (3/2019): „[…] chcąc omówić koncepcję przedstawioną w „The Neganthropocene”, w dalszej części skupię się jedynie na dwóch zagadnieniach: na czym, według autora, polega impas antropocenu, który stał się „epoką bez epoki”, oraz na propozycji nowej, techno-ekologicznej ery, którą Stiegler nazywa negantropocenem”...
Komiks rozpoczyna się w momencie, gdy mieszkańcy Makowic dowiadują się o tytułowym końcu świata: wojnie, apokalipsie, atomowej zagładzie – bo różnie będzie on nazywany. Od tej chwili obserwować będziemy różnorodne reakcje na tę wstrząsającą wiadomość...
Wbrew tytułowi książki odnoszę wrażenie, że najważniejszym tematem jest tu nie dominujący turbopatriotyzm, ale przeciwstawiany mu softpatriotzym. […] Systematycznie przeprowadzane w książce zawstydzanie softpatriotyzmu – obnażanie jego nieporadności, nieadekwatności, nieprzystawalności, wydmuszkowości, pokraczności, dziwaczności praktyk – nie służy jedynie prostej poznawczej subwersji […]...
Nie jest to książka, podczas lektury której można zrezygnować z pytania o etykę – o granicę przejmowania miejsca, o dwuznaczność narracji, o sensowność czytania opowieści, którą tworzy zakamuflowane oko turysty...
Fragment książki „Wiele tytułów”, która ukazała się nakładem Wydawnictwa Czarne pod patronatem „Czasu Kultury”: „Czytanie, rozumienie i używanie literatury to rodzaj kulturowego zestawu ratunkowego, z którego jednak trzeba korzystać przed wypadkiem, ponieważ jego ratunkowa funkcja polega na symulowaniu katastrofy lub problemu i umożliwianiu ich antycypacji”...
Prezentujemy tekst Przemysława Czaplińskiego z papierowego wydania „Czasu Kultury” (4/2019): „Setna rocznica odzyskania niepodległości minęła, więc na upamiętniające teksty za późno. Ale ja nie o rocznicy, lecz o jej dacie dziennej...
Książka Morskiej zamyka (dla mnie) tegoroczny ciąg lektur prozy tworzonej przez kobiety piszące o lękach, traumach i rozpadzie. Otworzyła go Aleksandra Zielińska ze studium traumy i wycofania się z życia, kontynuowała Inga Iwasiów z kronikami rozpadu i zapowiedzią gniewu, a domyka (o)powieść o odrodzeniu...
Skrócony zapis wieczoru autorskiego, który odbył się z okazji premiery książki Szczepana Kopyta „Na giełdach nadprodukcji pikują akcje przetrwania” w ramach Festiwalu Fala Poprzeczna 2019. Prowadzenie: Krzysztof Hoffmann...
Fontaine odsłonił jedną z najbardziej okrutnych kart podboju i kolonizacji. Te okrucieństwa wcale nie miały miejsca na polu bitew z Indianami, w co kazały nam wierzyć przygodowe książki i technikolorowa iluzja westernów...
Być może moja radość jest przedwczesna, wiele wskazuje jednak na to, że widmo „tematyzmu” przestało wreszcie krążyć nad polską literaturą. „Zaraz będzie po wszystkim” Grzegorza Uzdańskiego […] jasno wskazuje, że o tak zwanych ważnych społecznie sprawach da się pisać zręcznie i błyskotliwie...
Wyścig z czasem staje się tu jednocześnie ściganiem z niewiadomą. Pamięć matki znika bez względu na pragnienie Gretel, aby zrozumieć własną historię. Można odnieść wrażenie, że Johnson posunęła się o krok za daleko w budowaniu lęku i chaosu...
10 października 2019 roku ogłoszono przyznanie Nagrody Nobla w dziedzinie literatury Oldze Tokarczuk. Udostępniamy tekst Krzysztofa Hoffmanna z najnowszego numeru „Czas Kultury” nr 3/2019, poświęcony „Biegunom”...
Tekst pochodzi z numeru „CzK” (2/2017). Redaktorka prowadząca, Lucyna Marzec, zapowiadała temat następująco: Archiwum prywatne nie jest metaforą pamięci czy fikcjogenną szkatułą dla poszukiwaczy afektów i efektów artystycznych – ale konkretnym miejscem, naznaczonym sygnaturą autorską, z konkretną materialną zawartością...
Aktualność tej książki jest bolesna. Nie tylko w wymiarze politycznym czy publicystycznym – to byłoby zbyt proste. Analogia czy głębokie współodczuwanie obejmują emocje (w tym wypadku) czytelnika i głównej bohaterki...
Tekst z najnowszego numeru „CzK” (3/2019): Cała twórczość Olgi Tokarczuk powstała później, w XXI wieku, opowiada już nie o chorze, ale o podróżowaniu w jej poszukiwaniu, choć łączy się to z całkowitym zwątpieniem, że dzisiejsze toposy są w stanie rezonować w jakikolwiek zbliżony sposób...
Tym samym „Dzieci Kazimierza” stały się kolejnym głosem w narracji o postchłopskiej i postszlacheckiej tożsamości – zarówno jako opowiadana fabuła-wyznanie, jak i w szerszej perspektywie: wskazując konieczność poszerzenia debaty i włączenia do niej nowych (wcześniej świadomie wymazywanych czy też niewysłuchanych z powodu niewystarczającej świadomości społeczno-politycznej) perspektyw i świadectw...
Tym, co łączy opowieści, jest reporterskie dochodzenie. Autorka przeprowadza śledztwo w poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie: jak to możliwe, że marnujemy aż tyle jedzenia? Lub inaczej: co właściwie kryje się za globalną narracją o żywnościowym marnotrawstwie...
Przypominamy wciąż aktualny – tekst Immanuela Wallersteina, który ukazał się w „Czasie Kultury” w 2008, a na łamach CzasuKultury.pl udostępnialiśmy go w 2015 roku. Prof. Wallerstein zmarł 31 sierpnia 2019 roku...
Z rozdziału na rozdział śmierć głównego bohatera może zdawać się coraz mniej banalna i coraz bardziej nieunikniona. Samobójstwo popełnia przecież nie w wyniku szoku, nie popycha go do tej decyzji żadne określone wydarzenie...
Rajnerowicz proponuje, aby traktować CKOD jako tekst kultury, który sporo mówi o Polsce (i nie tylko) przełomu wieków. To przecież wykapane dzieci postmodernizmu, zespół niezborny, zlepiony z popkulturowych klisz, nieco komiksowy, wyczerpany estetycznie, bawiący się jedynie konwencją – nie zawsze świadomie...
Co zrobić z wycinkiem niespełna trzech lat (1969-1971) intymnych zapisków […]? Można je przepisać i opublikować pod nazwiskiem poetki kojarzonej z silnym poetyckim i zarazem feministycznym manifestem dojrzałej kobiety...
Fragment powieści Jáchyma Topola „Wrażliwy człowiek” (przekład Dorota Dobrew). Książka ukaże się nakładem Wydawnictwa Czarne, pod patronatem „Czasu Kultury”. Premiera: 21 sierpnia 2019 roku...
„Opisane przez Libertiego sposoby produkcji i dystrybucji wieprzowiny, soi, tuńczyka w puszce i koncentratu pomidorowego, a także towarzyszące im historie wzrostu potężnych międzynarodowych przedsiębiorstw i upadku drobnych rolników, są zarówno anegdotyczne, jak i synekdotyczne – działają na zasadzie pars pro toto, wskazując na funkcjonowanie rynku spożywczego jako takiego”...
„Skoro «nic nie da się zrobić», a «jest, jak jest» wynika stąd, że tak samo źle będzie zawsze, nie ma się co miotać. […] Bo stwierdzenie «jest, jak jest» służy zabijaniu czasu” ...
Opisane przez Balesa historie są głęboko przeżyte i przemyślane. Czytelnik nie może mieć wątpliwości, że autor widział wszystkie te sceny na własne oczy, że rzeczywiście wszedł do pieca wypalającego cegły, był w tajskim burdelu i rozmawiał z cytowanymi osobami...
To, że komunistyczna emancypacja była co do zasady antyfeministyczna, nie oznacza dla mnie jednak, że nie była ona częścią feministycznej genealogii – mówi socjolożka Magdalena Grabowska, autorka książki „Zerwana genealogia...
Prawda i fałsz, rzeczywistość oraz iluzja, bezpośredniość przeżycia i niebezpośredniość metafory – oto bieguny, między którymi Paweł Mościcki rozpina swoje koronkowo skonstruowane „Lekcje futbolu”...
Nie mogę się pozbyć wrażenia, że „Powrót do Reims” najbardziej pasjonującą i rewelatorską lekturą będzie dla klasy średniej i wychowanych w otoczeniu klasy średniej. Poprzez uświadomienie sobie nieprzezroczystości i niepowszechności własnej pozycji, poprzez zajrzenie do świata, którego istnienie się podejrzewało, ale dystans pozwalał na utrzymanie komfortowego, analitycznego podejścia do sprawy...
Rower sukcesywnie zwycięża. Bo cały potencjał roweru tkwi w tej pojedynczości. Nie jestem zwolennikiem teleologicznego patrzenia na historię, ale taki rower musiał zwyciężyć – właśnie dzięki swojej pojedynczości: bo to kręciło kobiety, to kręciło wszystkich: ta wolność, wolność jazdy...
Sorge, tytułowe miasteczko z nowej powieści Aleksandry Zielińskiej, to przestrzeń wielokrotna i nieciągła. To miejsce pograniczne, w którym spotykają się przeciwstawne żywioły miasta i wsi, opisywane przez autorkę w jej poprzednich narracjach...
Umieszczanie O’Connor w gronie „odważnych kobiet” jest oczywiście kuszącą perspektywą, sprowadzającą jednak jej literaturę do zajęcia, któremu się oddawała, nie zaś powodu, dla którego warto do niej wracać...
Geniusz kobiecy z górą sześciusetstronicowej antologii: „Moja dzika koza” objawia się wielokrotnie. Tylko – a jak się w trakcie lektury okazuje – aż (!) poetki jidyszowe, których twórczość przypada na czasy od XVI wieku do dzisiaj, są bohaterkami tej unikatowej księgi...
Wraz z ostatnim odcinkiem „Gry o tron”, serialu, który wyrósł na jeden z największych fenomenów współczesnej popkultury, szanse na to, że ujrzymy ostatnie dwa tomy „Pieśni lodu i ognia”, sagi George’a R...
Kandydat na prezydenta, który zamiast odpowiadać na pytania o kwestie podziałów społecznych, zaczyna rozprawiać o wielkości swojego przyrodzenia. Zatruta rzeka, której obecność zmusza mieszkańców miasteczka do picia przez całą dobę napojów gazowanych...
Osińska nie problematyzuje tego, co tak przekonująco – i przejmująco – udaje jej się opisać. I staje się – przynajmniej na ten moment – ofiarą własnego talentu. Im głębiej zapuszcza swoją literacką sondę, prosto w bóle, kompleksy, komunikacyjne zatory – tym bardziej dokucza jej brak szerokiego spojrzenia...
W dzisiejszych czasach samo przyznanie, że nierówności są symptomem naszej współczesnej choroby oraz odzyskiwanie języka do przeciwstawiania się alienacji w zorientowanym rynkowo świecie, są już aktami oporu wobec degradacji naszych społeczeństw...
Naprawdę nie wiem, komu mogło przeszkadzać, że Galicja była wielokulturowa i wieloetniczna, że Lwów był zarazem żółto-czarny, żółto-niebieski, biało-czerwony czy żydowski. Musi istnieć tajemnicza siła w człowieku i wokół nas, która kieruje historię w stronę przerażających wydarzeń...
